Wanneer je aan het opkruisen bent sta je steeds voor een dilemma. Ga je hoog aan de wind varen, dan verlies je snelheid. Ga je daarentegen afvallen dan bereik je een hogere snelheid, maar verlies je hoogte en ben je verder af van je doel. Wat is nu de ideale windhoek om zo snel mogelijk je doel bovenwinds te bereiken? Zeilers gebruiken hiervoor de term VMG: Velocity Made Good (snelheid naar een punt toe of de snelheid die men zou hebben indien men er in een rechte lijn naartoe zou varen).
Er is een eenvoudige manier om de ideale invalshoek te bepalen. Je snelheid naar een bovenwinds doel is afhankelijk van twee factoren:
1. snelheid van de boot
2. koers ten opzichte van de wind
Praktisch meten we dus met behulp van een GPS:
- de snelheid van de boot
- de invalshoek van de wind met het zeil.
Stel bijvoorbeeld dat we met onze zeilboot naar het noorden willen en de wind waait pal uit het noorden:
- Met een koers van 55 graden ten opzichte van de wind maken we een snelheid van 4,0 knopen.
- Met een koers van 60 graden ten opzichte van de wind maken we een snelheid van 5,0 knopen.
- Met een koers van 65 graden ten opzichte van de wind versnelt de zeilboot tot 5,2 knopen.
De bovenstaande gegevens duiden dus op een wisselwerking tussen snelheid en de invalshoek van de wind. Afvallen betekent een hogere snelheid maar de afstand tot ons doel vergroot.
Om de koers te vinden die de boot het snelst naar het noorden (bovenwinds) brengt, is basis trigonometrie vereist.
De snelheidsvector ten opzichte van het doel wordt gevonden door de bootsnelheid te vermenigvuldigen met de cosinus van de hoek tussen de ware windrichting (noord) en de richting van de zeilboot.
- VMG = cos(55°) x 4,0 = 2.29
- VMG = cos(60°) x 5,0 = 2,50
- VMG = cos(65°) x 5,2 = 2.20
Verklaring:
De optimale VMG wordt verkregen op een koers van 60 graden ten opzichte van de echte wind. Oploeven (de invalshoek opzichte van de wind verkleint) verlengt de tijd naar het doel omdat de boot vertraagt. Verder afvallen versnelt de boot wel, maar levert een koers te ver weg van ons doel. De verhoogde snelheid levert dus geen voordeel meer.
Dezelfde redenering kan je gebruiken voor doelen voor de wind. Door af te kruisen heb je een hogere snelheid en kan je soms je doel sneller bereiken.